Tsjernobyl reactor 4 en Prypiat

Maandag 13 november

Half 8 lopen de wekkers af, 8 uur wordt het ontbijt geserveerd. Het was deze keer een ei met bockworst, wit/bruin brood, rijstetaart en de ondertussen bekende ranja. Julia, onze gids, komt vertellen dat ze er helemaal klaar voor is. Ze wacht met de chauffeur in het busje. Wij volgen snel en dan gaan we naar reactor 4 en Pripyat. Als eerste natuurlijk naar het 10 km chechpoint. De eerste stop is bij een 41-45 oorlogsmonument, vlak daarbij laat Julia ons een punt zien waar de straling erg hoog is. Het hoogste wat we zien is 7.8. De waarde is op het platteland 0.2 en in grote steden 0.3. Meteen daarachter ligt een kinderopvang. Daar zien we (stapel)bedden, lockertjes, speelgoed en lesmateriaal. De kinderopvang is een van de weinige gebouwen die er nog staat in dit dorp. Alle houten gebouwen hebben ze begraven vanwege de straling. Dan rijden we door naar de kerncentrale van Tsjernobil. Daar zien we een herdenkingsmonument voor de brandweermannen die er als eerste waren om te blussen en allemaal zijn omgekomen. Ook hier wordt 1 x per jaar de klok geluid op het moment van de ramp. Dan rijden we verder naar reactor 4. We naderen de reactor op zo'n 100 a 150 meter. Als eerste zien we een monument ter nagedachtenis aan de 20e herdenking van de ramp. Het monument is gemaakt van een speciaal soort steen. Daar is de straling 0.97. Dat is dus erg laag en dat zo dicht bij de reactor 4. Om de reactor staat nu de speciale sacrofaag die gemaakt is door een frans bedrijf, tussen 2012 en 2016. De sacrofaag is gemaakt buiten de reactor. Het Nederlandse bedrijf Mammoet heeft hem op zijn plaats gezet. Dat ging met ongeveer 50 cm per dag. Het is een enorm gevaarte. Binnen de sacrofaag wordt nu nog steeds gewerkt aan het sluiten van het eerste omhulsel, wat direct na de ramp is aangebracht. In de sacrofaag staan gewoon complete kranen en alles wordt aangestuurd door de controlekamer, die overal zicht op heeft. Het belangrijkste/moeilijkste is om de reactor het hele jaar door op dezelfde temperatuur te houden. De mensen binnen staan nog steeds bloot aan straling. Verder is daar eigenlijk niet zo heel veel te zien. De kerncentrale staat sinds 2000 helemaal stil. Dan rijden we door naar Pripyat. Ook hier laat Julia een punt zien waar de straling weer hoog is, 7,76. Hier staat ook het "rode bos". De bossen kleurden na de ramp donkerrood door de straling. De bossen bleven hun straling behouden, daarom is alles omgehakt en begraven. Daarna is alles opnieuw aangeplant. Van de rode kleur is nu niets meer te zien. Dan passeren we ook de stadsgrens van pripyat. Fotomomentje. Hier blijkt de straling slechts 1.41 te zijn. Er ligt ongeveer 15 meter afstand tussen beide meetpunten. Verder naar de verlaten stad pripyat. We kunnen de stad in na het passeren van, alweer, een checkpoint. Als eerste zien we de hoofdstraat (en een plaatje van wat het geweest is). Wat een verschil! Al lopend ontdekken we dat de stad volledig voorzien is van een hek. De bedoeling was dat iedereen een paar maanden na de ramp terug zou keren naar hun huizen. Dan zien we het hoofdbusstation. Die was erg belangrijk voor de stad. Van hieruit werd er geevacueerd. Dat was een hele operatie. Het ging om bijna 50.000 mensen. Het was niet toegestaan om met je eigen auto het gebied te verlaten. Dit om te voorkomen dat de straling zich verder uitbreid door de besmette auto's. Uiteindelijk zijn ze allemaal verzameld en begraven. Dan volgt een monument wat de saamhorigheid moet weergeven tussen de 25 nationaliteiten die woonden in de stad. Dan lopen we via de buurtsuper naar het ziekenhuis. Daar zien we de gyneacologische afdeling. Daar zien we een onderzoekstafel met OKlamp erboven. Verder veel babybedjes en medische attributen. Ook liggen er logboeken met patientgegevens. Dan kijken we nog even in de personeelskantine. We gaan vervolgens naar een cafe/restaurant wat aan het water ligt. Het diende tevens als haven. Aan de voorzijde was een prachtig glas in lood. We lopen door naar een flat waar de werknemers woonden. De flats waren erg klein en sommigen hadden zelfs geen badkamer. Dit was echt 15 in een dozijn. Heb je er een gezien heb je ze allemaal gezien. Julia vertelde hier dat de bewoners terug konden naar hun flat om kostbare spullen eruit te halen. Dit werd gecheckt op straling. Geen straling, dan mochten ze het meenemen. Wel straling, dan mocht het niet mee. Alle overgebleven spullen werden door een speciaal team gecontroleerd op straling. Wat goed was namen ze waarschijnlijk zelf mee en de rest werd uit de flatgebouwen gegooid en later begraven. We vervolgen onze weg naar school nummer 1. Die is in 2 keer gedeeltelijk ingestort door oa weersomstandigheden. Hier zien we de gymzaal en wat klaslokalen. Verder naar het theater. Daar zien we de bioscoopzaal en natuurlijk ook de theaterzaal. Ook hier zien we prachtig glas in lood. Aan de buitenkant zaten 2 hele mooie grote mozaikenkunstwerken. We zijn nu in het centrum aangekomen. Daar zien we het oude stadhuis. Na de ramp werd hier een radiologisch laboratorium gehuisvest. Ernaast staat een hotel speciaal voor de Russische hoogwaardigheidsbekleders. Zij gebruikten het hotel als ze overkwamen uit Moskou. Voor hen was er speciaal een loopbrug gemaakt zodat ze makkelijk naar hun werkplek konden lopen. Aan de overkant van het plein zat een hele grote supermarkt. Daar was alles te krijgen, ook luxe artikelen. En dat terwijl dat nergens in Rusland zo was. Ook mensen buiten Pripyat mochten hier kopen, mits ze het konden betalen. Dan kijken we in een gebouw waar de posters al klaarstonden voor de 1 mei viering. Maar de ramp was op 26 april......
Ernaast ligt het amusementspark. Daarin staan de botsauto's, de schommelbootjes, de zweefmolen en het reuzenrad. Ook dit zou op 1 mei worden geopend. De straling bij een bakje van het reuzenrad was erg hoog, 15.03. Waarschijnlijk zit de straling in de bodem van het bakje. Dan lopen we naar het sportpark. Daar bevinden zich het voetbalveld met de tribune en de sintelbaan. Verder naar school nummer 5. Het bord boven de deur geeft aan dat ze moeite hebben met tellen. Dan weer naar een kinderdagverblijf. We zien het vertrouwde beeld, lockertjes, speelgoed, bedjes, stoeltjes etc. We maken ons een beetje zorgen, we hebben nog geen zwembad gezien. Maar gelukkig gaan we daar nu naar toe. We zien het overdekt zwembad, compleet met springplanken voor schoonspringen. Het is een 5 banen 25 meter bad. Het is werkelijk ooit een mooi bad geweest. Tegenover ligt school nummer 3. Daar lagen erg veel gasmaskers. Die waren bedoeld voor de leerlingen, niet voor leraren. Dan stoppen we bij een plaats waar een grijper ligt van een kraan die gebruikt is voor het afdichten van reactor 4. Straling 39.24. Het is onduidelijk waarom deze niet begraven is. Dan zien we de brandweerkazerne die ook uitrukte bij de ramp. We lopen verder langs het politieburo. We rijden terug naar de kerncentrale. We rijden langs een weg waar de straling erg hoog is. We zien daar een straling van 54.50. Een paar honderd meter verder is hij weer terug op 0.91. Hoe bizar! Bij binnenkomst word eerst weer de straling bij iedereen gemeten. Maar gelukkig is alles goed en kunnen we naar boven. Daar is de bedrijfskantine van de kerncentrale. Het is daar een echte gaarkeuken. We lopen met ons dienblad langs de counter en pakken een salade. Vervolgens scheppen de dames een bord soep in, krijgen we ook nog kip met rijst en een broodje. Ook staan er glazen met limonade die vage kleurtjes hebben. Ze smaken redelijk, maar ons eigen drinken ook. We stappen weer in ons busje en rijden naar het checkpoint van de 10 km zone. Ook daar wordt onze straling weer gemeten. En weer allemaal goed. Dan rijden we naar het 30 km checkpoint. Daar wordt nogmaals de straling gemeten. Dit apparaat meet de straling nog preciezer. Ook hier alles weer goed. Tijd om afscheid te nemen van Julia. Dan rijden we door naar het vliegveld van Kiev. Door een ongeluk en beginnende spits doen we er ruim 2.5 uur over. Om 17.30 uur zet onze chauffeur, Yuri, ons af. We checken in en gaan door de douane. Na de douane eten we nog wat en dan lopen we naar de gate. Om 19 uur kunnen we boarden. Deze keer economy class. Jammer! Op tijd stijgen we op. Tijdens de vlucht werken we gezamenlijk het verslag bij. Iets over half 10 landen we op Schiphol. We gaan vlot door de douane heen en ook de bus naar P3 vertrekt redelijk snel. Iets over half 12 zijn we bij Gijs en Willian. Dan langs de Mudde om Sjaan en Karin af te zetten en iets voor 12 zijn ook Sjaak en Ina thuis.